T¿ l¿c và tha l¿c trong Ph¿t giáo

T¿ l¿c và tha l¿c là nh¿ng khái ni¿m ¿¿¿c ¿¿ c¿p r¿t nhi¿u trong Ph¿t giáo. Hai khái ni¿m này bao trùm m¿i ti¿n trình tu t¿p c¿a m¿t cá nhân và c¿ng quy¿t ¿¿nh pháp môn tu t¿p mà ng¿¿i ¿y ch¿n. Nhìn m¿t cách khái quát, có v¿ nh¿ các pháp môn trong Ph¿t giáo th¿¿ng nghiêng v¿ m¿t trong hai khuynh h¿¿ng, höc nh¿n m¿nh vào t¿ l¿c, höc nh¿n m¿nh vào tha l¿c. Tuy nhiên, ¿ m¿c ¿¿ th¿c hành giáo pháp m¿t cách sâu xa h¿n, chúng ta s¿ nh¿n ra r¿ng c¿ hai khuynh h¿¿ng này ¿¿u ¿¿ng th¿i hi¿n h¿u trong m¿i ti¿n trình tu t¿p c¿a ng¿¿i Ph¿t t¿.
Dù v¿y, trên bình di¿n lý thuy¿t thì ¿¿ có th¿ th¿c s¿ nh¿n ra s¿ song song t¿n t¿i c¿a t¿ l¿c và tha l¿c, tr¿¿c tiên chúng ta c¿n nh¿n hi¿u rõ ý ngh¿a c¿a hai khái ni¿m này trong Ph¿t giáo, c¿ng nh¿ th¿y ¿¿¿c các m¿i t¿¿ng quan gi¿a chúng trong m¿i ti¿n trình tu t¿p.
G¿n ¿ây chúng tôi nh¿n th¿y xu¿t hi¿n khá nhi¿u khuynh h¿¿ng tranh lu¿n xoay quanh v¿n ¿¿ t¿ l¿c và tha l¿c, ph¿n l¿n ¿¿u xu¿t phát t¿ s¿ nh¿n hi¿u v¿ chúng nh¿ nh¿ng khái ni¿m löi tr¿ l¿n nhau. Nh¿n th¿c nh¿ th¿ hoàn toàn trái ng¿¿c v¿i nh¿ng l¿i d¿y trong Kinh ¿i¿n, ¿¿ng th¿i m¿i chúng ta c¿ng có th¿ nh¿n rõ ¿¿¿c tính ch¿t b¿t h¿p lý ¿ó b¿ng vào s¿ phân tích c¿ng nh¿ quán chi¿u các kinh nghi¿m cá nhân.
Tuy nhiên, chính nh¿n th¿c sai l¿m ph¿ bi¿n này ¿ã và ¿ang d¿n ¿¿n nhi¿u s¿ hoài nghi v¿ Kinh ¿i¿n, do không nh¿n hi¿u theo ¿úng tinh th¿n "nh¿ th¿" mà ¿¿c Th¿ Tôn truy¿n d¿y. M¿t khi ti¿p c¿n v¿i Kinh ¿i¿n qua l¿p kính màu thiên ki¿n, dù là m¿t hành gi¿ nhi¿t tình v¿i ¿¿o pháp c¿ng có th¿ d¿ dàng nh¿n hi¿u và di¿n gi¿i sai l¿ch ý ngh¿a c¿a giáo pháp. H¿ qu¿ tai h¿i c¿a ¿i¿u này là có th¿ khi¿n cho m¿t s¿ Ph¿t t¿ s¿ c¿ r¿i vào ch¿ hoang mang vì nh¿n hi¿u sai l¿ch, th¿m chí là mâu thu¿n v¿i Kinh ¿i¿n. Và ¿ m¿c ¿¿ nguy hi¿m h¿n, có th¿ khi¿n cho nh¿ng Ph¿t t¿ có nh¿n th¿c sai l¿m nh¿ th¿ s¿ ¿i vào con ¿¿¿ng tu t¿p ch¿ch h¿¿ng.
Các tông phái Ph¿t giáo khác nhau tuy có th¿ ch¿n nh¿ng ph¿¿ng ti¿n hành trì khác nhau, nh¿ng t¿t c¿ ¿¿u ¿¿ng ý v¿i nhau r¿ng, vi¿c xác l¿p m¿t con ¿¿¿ng tu t¿p ¿úng h¿¿ng nh¿t thi¿t ph¿i d¿a trên n¿n t¿ng nh¿ng l¿i d¿y t¿ Kinh ¿i¿n. V&